Wystawa czasowa: Biedermeier – Muzeum Narodowe w Szczecinie.

Biedermeier, pierwotnie zabarwiony ironią i humorem niemiecki termin (bieder – poczciwy, zacny oraz Meier – popularne niemieckie nazwisko), będący synonimem naiwności, konserwatyzmu, staromodnego gustu, także zacofania i ciasnoty umysłowej, wszedł do słownika historii sztuki pod koniec XIX wieku jako nazwa stylu panującego w pierwszej połowie stulecia, przede wszystkim w sztukach użytkowych.

Charakteryzuje się prostotą, kunsztem i solidnością wykonania, szlachetnością użytych materiałów, służącą wygodzie funkcjonalnością.

Z czasem znaczenie słowa uległo poszerzeniu, stało się ono określeniem środkowoeuropejskiej szeroko rozumianej kultury mieszczańskiej – zjawisk obecnych nie tylko w sztukach użytkowych, ale także w malarstwie, rysunku, grafice, literaturze czy też muzyce.

Dzisiaj biedermeier, postrzegany jako „udomowiony romantyzm”, jest wieloznacznym pojęciem opisującym epokę pierwszej połowy XIX stulecia w Europie Środkowej, której umowne granice chronologiczne wyznaczają ważne europejskie wydarzenia historyczne: kongres wiedeński w 1815 roku oraz Wiosna Ludów w 1848 roku.

Przygotowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie we współpracy z Muzeum Narodowym w Szczecinie wystawa to próba charakterystyki mieszczańskiej obyczajowości i kultury życia codziennego epoki ponapoleońskiej.

Prowokuje do namysłu nad narodową oraz społeczną tożsamością biedermeieru – czy jest to nowoczesny nurt naznaczony wpływami Berlina, Monachium i Wiednia, odzwierciedlający wzrastającą rolę klasy średniej, miejskiej inteligencji, a na ziemiach polskich również ziemiaństwa, czy też naiwny, sielankowy rodzaj mieszczańskiej idylli.

Ekspozycja stanowi więc zaproszenie zarówno do rewizji popularnych wyobrażeń o mieszczańskości, jak i refleksji nad trwałością środkowoeuropejskich i polskich tradycji oraz dziedzictwa mieszczańskiej kultury artystycznej egzemplifikowanej przez zabytki rzemiosła artystycznego sprzed blisko dwóch stuleci.

Wystawa, na którą składają się obrazy, ryciny, meble, porcelana, szkło, złotnictwo, ubiory, akcesoria mody, zabawki i bibeloty jest pierwszym tak wszechstronnym pokazem biedermeieru w Polsce, wpierw zaprezentowanym w Warszawie, a obecnie – w nieco zmodyfikowanej wersji, uwzględniającej w większym stopniu dzieła o pomorskim rodowodzie – w Muzeum Narodowym w Szczecinie.

Blisko 400 muzealiów obejmuje zarówno zabytki sztuki niemieckiej, obok berlińskich, monachijskich czy wiedeńskich również te ze Śląska czy należącego wówczas do Królestwa Prus Pomorza, jak i przede wszystkim obiekty z terenów Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Galicji oraz Wileńszczyzny.

Zgromadzone w Szczecinie dzieła pochodzą ze zbiorów muzeów narodowych w Warszawie, Poznaniu, Gdańsku, Krakowie i Szczecinie, dwu polskich rezydencji królewskich – Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Zamkowego w Pszczynie, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, Muzeum Okręgowego w Koninie, a także z kilku kolekcji prywatnych oraz Urzędu Miejskiego w Trzebiatowie.

Szczecińska odsłona, podobnie jak pierwotna warszawska wersja, została zakomponowana problemowo – składa się z czterech korespondujących ze sobą części.

Mała stabilizacja zacnych Biedermeierów. Artysta – Rodzina – Społeczeństwo prezentuje galerię bohaterów epoki, podkreślając rytm ich życia codziennego, prywatnych przyjemności, odpoczynku, towarzyskich spotkań, wspólnego muzykowania czy wykonywanych w domowym zaciszu robótek ręcznych.

W przestrzeni zatytułowanej W świecie dziecka. Rozrywka i edukacja wydobyta została nowa rola dzieci jako istotnych uczestników i odbiorców kultury. Ojczyzna, region, „mała ojczyzna” to tytuł kolejnej sekcji, odnoszący się do tożsamości lokalnej i narodowej, regionalizmu, patriotyzmu, podróżowania, uzdrowiskowej turystyki i rekreacji.

Wreszcie ostatnia część, Biedermeier jako projekt estetyczny, zaplanowana została jako swoisty magazyn mebli, sreber, ceramiki, szkła, ubiorów, akcesoriów mody, przedmiotów użytku domowego – różnorodnych typów obiektów, wzorów, fasonów, rozwiązań technicznych i technologicznych, stosowanych w najważniejszych centrach produkcji meblarskiej, hutach szkła, manufakturach tkanin, warsztatach złotniczych.

Dopełnieniem przeglądu rozmaitych form wzornictwa są wpisane w przestrzeń ekspozycji zaaranżowane wnętrza salonów biedermeierowskich.

Wystawie, obok pamiątkowych gadżetów i druków ulotnych, towarzyszy wydany przez Muzeum Narodowe w Warszawie obszerny, bogato ilustrowany katalog pod redakcją Anny Kozak i Agnieszki Rosales Rodriguez.

Z okazji finisażu wystawy w Muzeum Narodowym w Szczecinie ukaże się – pomyślany jako pamiętnik z wystawy – niewielki tom studiów poświęconych sztuce biedermeieru, przygotowany przez szczecińskie muzeum pod redakcją Dariusza Kacprzaka.

Oprac. Dariusz Kacprzak, Anna Kozak, Agnieszka Rosales Rodriguez

„Biedermeier”

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

otwarcie wystawy: 9 lutego 2018, godzina 18.00
wystawa czynna: do 15 kwietnia 2018

kuratorzy: dr Anna Kozak, dr hab Agnieszka Rosales Rodriguez, dr Dariusz Kacprzak
współpraca kuratorska: dr Beata Małgorzata Wolska

organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie

Źródło: http://muzeum.szczecin.pl/