Wystawa czasowa: Na zachód przybyli nauczyciele. Janina Szczerska – pedagog w nowej rzeczywistości.

Wraz z końcem drugiej wojny światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych zaczęto tworzyć polską administrację. Towarzyszył temu proces osiedlania się przybywającej na te tereny ludności polskiej. Wraz z nim zaczęto organizować polskie szkolnictwo, które dawało poczucie stabilizacji i normalności.

Powodzenie misji edukacyjnej nie byłoby jednak możliwe, gdyby nie zaangażowanie nauczycieli, przybywających na te ziemie z różnych zakątków Polski. Część z nich wyrażała przekonanie, że mają tutaj do spełnienia zadania nie tylko o charakterze dydaktyczno-wychowawczym, ale również administracyjnym, organizacyjnym, a nade wszystko integracyjnym.

Tak też swoją powinność rozumiała Janina Szczerska (1897–1981) – nauczycielka, pierwsza dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie, którym kierowała niemal trzynaście lat, pomiędzy 1945 a1951 oraz 1959 i 1966. W okresie międzywojennym studiowała filologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie uzyskała tytuł magistra filologii klasycznej i polonistyki.

Po studiach pracowała najpierw w gimnazjum męskim w Stryju, a następnie przez blisko dziesięć lat, aż do wybuchu wojny, była dyrektorką Państwowego Gimnazjum Żeńskiego w Siedlcach. Kiedy przybyła w 1945 roku do Szczecina miała za sobą nie tylko bogaty bagaż doświadczeń zawodowych, ale również traumatyczne przeżycia z okresu okupacji.

W czasie wojny była dwukrotnie aresztowana i skazana na karę śmierci za działalność w Armii Krajowej, a także poddawana zbrodniczym eksperymentom medycznym w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Tego rodzaju przejścia i konieczność odnalezienia się w zupełnie nowej rzeczywistości politycznej, niewątpliwie wpłynęły na jej postawę oraz wybory życiowe.

Niezmienne pozostało jedynie przekonanie, że praca nauczyciela jest jej powołaniem i misją, pozostała temu wierna do końca, podobnie jak przeświadczeniu, że zarówno szkoła, jak i nauczyciel mają na Pomorzu Zachodnim do spełnienia zadania wykraczające poza tradycyjnie rozumianą oświatę czy wychowanie.

Dziś Janina Szczerska oceniana jest niejednoznacznie. Z jednej strony uznawana jest za autorytet jako nauczycielka i pedagog, z drugiej zaś krytykowana za zbytnią dyspozycyjność wobec władz. Nie sposób jednak nie docenić jej wkładu w organizację i rozwój szczecińskiej oświaty, której obecny stan z całą pewnością nie mógłby być tak znaczący, gdyby nie jej zaangażowanie oraz poświęcenie.

Wystawa stanowi próbę zaprezentowania kształtowania się systemu oświaty w powojennym Szczecinie na przykładzie działalności Janiny Szczerskiej. Jej losy stały się przyczynkiem do ukazania nie tylko okoliczności powstania placówek szkolnych na Pomorzu Zachodnim po II wojnie światowej, ale również znaczenia i pozycji nauczyciela w procesie tworzenia tych miejsc.

Na ekspozycji zostały zgromadzone liczne archiwalia uzupełnione osobistymi przedmiotami Janiny Szczerskiej, a także pamiątki związane z działalnością I Liceum Ogólnokształcącego. Istotne dopełnienie stanowią również obiekty dotyczące powojennego systemu szkolnictwa w Szczecinie.

PROGRAM IMPREZ TOWARZYSZĄCYCH

Oprowadzania kuratorskie:
18 listopada 2017 r., godzina 11.00
13 stycznia 2017 r., godzina 11.00

Wykłady:

8 listopada 2017 r. godzina 17.00, Ratusz Staromiejski
Dr hab. Małgorzata Machałek (Uniwersytet Szczeciński): Początki szczecińskiej oświaty – między ideologią a pragmatyzmem. Przypadek Janiny Szczerskiej

5 grudnia 2017 r. godzina 17.00, Ratusz Staromiejski
Dr hab. Joanna Król (Uniwersytet Szczeciński): Pionierskie lata średniego szkolnictwa ogólnokształcącego w Szczecinie (1945-1948)

10 stycznia 2018 r. godzina 17.00, Ratusz Staromiejski
Dr Robert Jankowski (Uniwersytet Szczeciński): Organizacja i rozwój szkolnictwa zawodowego w Szczecinie w okresie pionierskim

Działania edukacyjne i popularyzatorskie:

Lekcja dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej:
Zanim zabrzmiał pierwszy dzwonek. Rola Janiny Szczerskiej w organizacji i rozwoju oświaty w powojennym Szczecinie.
– lekcja prowadzona dla umówionych grup szkolnych – od wtorku do piątku

Quiz wiedzy:

Powojenne szkolnictwo w Szczecinie – ludzie i wydarzenia.
otwarta formuła

Czas trwania: 21.10.2017 – 07.01.2018

Uroczyste podsumowanie quizu i losowanie nagród: 11.01.2018

Źródło: Muzeum Narodowe w Szczecinie