Marynarze Polskiego Kontygentu Wojskowego Czernicki wracają do kraju.

Po ponad półrocznej, pierwszej w historii, misji polskiego okrętu w Stałym Zespole Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 2 (SNMCMG2) marynarze wracają do macierzystego portu. ORP “Kontradmirał X. Czernicki” wejdzie do portu w poniedziałek 10 lipca.

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej na podstawie ustawy o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa, na wniosek Rady Ministrów, 29 grudnia 2016 roku wydał postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego Czernicki 2017 w składzie Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego Grupa 2 w działaniach na Morzu Śródziemnym, Morzu Czarnym i Morzu Egejskim, w okresie od 1 stycznia do 6 lipca 2017 roku.

Zgodnie z postanowieniem kontyngent liczył 70 żołnierzy. Jego strukturę stanowiło dowództwo, sztab oraz okręt dowodzenia siłami obrony przeciwminowej ORP Kontradmirał X. Czernicki wraz z załogą. Szeregi PKW zasili specjaliści wielu jednostek: Dowództwa 8 Flotylli Obrony Wybrzeża, Centrum Operacji Morskich – Dowództwa Komponentu Morskiego, 12 Wolińskiego Dywizjonu Trałowców, 13 Dywizjonu Trałowców, 2 Dywizjonu Okrętów Transportowo-Minowych, Komendy Portu Wojennego Świnoujście, Dywizjonu Okrętów Bojowych wchodzącego w skład 3 Flotylli Okrętów, Brygady Lotnictwa MW oraz Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego.

Dowódcą PKW Czernicki i jednocześnie pierwszym polskim oficerem, któremu powierzono dowodzenie Stałym Zespołem Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 2 w rejonie Morza Śródziemnego, Egejskiego i Czarnego został kmdr por. Aleksander Urbanowicz. 5 stycznia Czernicki opuścił macierzysty port w Świnoujściu i skierowany został do rejonu działania SNMCMG2 gdzie objął dowodzenie międzynarodowym zespołem okrętów sił obrony przeciwminowej.

Przez pół roku, w różnych okresach, w skład dowodzonego przez Polaków zespołu weszło siedem okrętów z Hiszpanii, Niemiec, Rumunii, Turcji oraz Włoch. Ponad 72% czasu misji marynarze PKW Czernicki spędzili na morzu, realizując zadania w składzie SNMCMG2 oraz doskonaląc swoje umiejętności w ramach ćwiczeń z jednostkami marynarek wojennych Bułgarii, Czarnogóry, Egiptu, Francji, Grecji, Malty, Portugalii i Ukrainy.

Najważniejsze z nich to międzynarodowe manewry na Morzu Czarnym pod kryptonimem Posejdon, których organizatorem była Rumunia, następnie ćwiczenie greckiej marynarki Ariadne na Morzu Egejskim, manewry włoskiej floty Mare Aperto na Morzu Śródziemnym, czy wreszcie dwa ćwiczenia hiszpańskiej marynarki pod kryptonimami Spanish Minex i Spanish Flotex. Te ostatnie rozpoczęły się na Morzu Alborańskim a skończyły na Atlantyku.

W trakcie misji Czernicki odwiedził także 20 portów w 9 krajach demonstrując obecność Polski w strukturach NATO i podkreślając wkład Marynarki Wojennej RP w zapewnianie bezpieczeństwa na kluczowych dla światowego transportu morskiego akwenach.

Podczas wizyt w portach okręt gościł na swoim pokładzie ambasadorów, konsuli, konsuli honorowych, zagranicznych dyplomatów oraz liczną Polonię, w tym uczniów polskich szkół w Grecji, na Malcie czy w Hiszpanii. Marynarze PKW odwiedzili także wiele miejsc pamięci poświęconych polskim żołnierzom poległym w walce o wolność z dala od ojczyzny.

Podczas misji, po raz pierwszy w historii, praktykę w Polskim Kontyngencie Wojskowym odbyła trójka podchorążych Akademii Marynarki Wojennej. Dzięki niej mieli okazję zdobyć praktyczną wiedzę i doświadczenie w środowisku międzynarodowym, niezwykle cenne w trakcie przyszłej służby na morzu.

Sojusz Północnoatlantycki utrzymuje w stałej rotacyjnej służbie cztery zespoły okrętów. Dwa z nich to zespoły fregat, dwa kolejne to zespoły sił przeciwminowych. W zespołach fregat Marynarkę Wojenną RP reprezentowały dotąd ORP Gen. K. Pułaski (dwukrotnie, w 2006 i 2008 roku w pierwszym zespole) oraz ORP Gen. T. Kościuszko (w 2016 roku w drugim zespole).

Wielokrotnie do realizacji zadań w Stałym Zespole Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 1 (SNMCMG1) kierowane były polskie niszczyciele min: ORP Flaming, ORP Mewa oraz ORP Czajka. Dwukrotnie (w 2010 i 2013 roku) Sojusz Północnoatlantycki powierzył polskiej Marynarce Wojennej dowodzenie SNMCMG1 operującym na Morzu Bałtyckim, Północnym i Atlantyku. Wówczas ORP Czernicki również pełnił rolę okrętu flagowego.

W tym roku po raz pierwszy w historii dowodziliśmy okrętami NATO wykonującymi zadania na Morzu Śródziemnym i Czarnym. SNMCMG2 był też ostatnim z czterech stałych zespołów NATO, w którym polskie jednostki nie realizowały wcześniej żadnych zadań.

Przeznaczeniem wielonarodowych zespołów okrętów jest demonstrowanie solidarności krajów członkowskich NATO oraz realizacja jednego z najważniejszych zadań obronnych – zapewnienie bezpieczeństwa strategicznych morskich szlaków komunikacyjnych.

W sytuacji kryzysowej sojusz nie może dopuścić do sparaliżowania transportu morskiego ponieważ to głównie tą drogą do zagrożonych rejonów trafia pomoc humanitarna, surowce, paliwa oraz wsparcie bojowe.

Zespoły okrętowe należą do najbardziej efektywnych elementów tzw. sił odpowiedzi (NRF, NATO Response Force). Mogą one prowadzić operacje embarga, kontroli żeglugi, nieść pomoc humanitarną, czy też ewakuować zagrożoną ludność. Większość czasu zespoły te spędzają na morzu, między innymi zgrywając współdziałanie wchodzących w ich skład okrętów oraz uczestnicząc w manewrach z marynarkami państw członkowskich i partnerskich NATO.

Morza i oceany to siła napędowa globalnej gospodarki. Kraje Unii Europejskiej posiadają najwięcej na świecie portów handlowych, aż 1200, a także największą flotę handlową – 25% zarejestrowanego na świecie tonażu. Aż 90 procent towarowej wymiany gospodarczej z krajami spoza UE oraz 40 procent handlu wewnętrznego w UE odbywa się drogą morską.

Sama wymiana wewnętrzna to 400 mln pasażerów oraz 3,5 mld ton ładunków rocznie. Sektor gospodarki morskiej generuje około 5,5 mln miejsc pracy i wytwarza wartość dodaną brutto w wysokości 500 mld euro rocznie. Drogą morską do Europy docierają również surowce strategiczne, 15% konsumowanego gazu oraz 40% ropy naftowej.

W tym kontekście Morze Śródziemne jest strategicznym akwenem nie tylko dla gospodarek państw europejskich, w tym państw Sojuszu Północnoatlantyckiego, ale także dla światowego transportu morskiego. To tędy biegną główne szlaki komunikacyjne łączące Amerykę i Europę z Azją i Afryką Zachodnią.

Tylko przez Cieśninę Gibraltarską rocznie przepływa 100 tys. statków. Jakiekolwiek zachwianie swobody przepływu na tym akwenie mogłoby spowodować poważne straty ekonomiczne wielu państw, w tym również Polski, a w dalszej kolejności kryzys gospodarczy.

ORP Czernicki to jednostka wchodząca w skład 2 Dywizjonu Okrętów Transportowo – Minowych 8 Flotylli Obrony Wybrzeża, wyposażona między innymi w systemy łączności pozwalające na dowodzenie zespołami okrętowymi prowadzącymi operacje przeciwminowe. Zintegrowany system informacji pozwala także na monitoring ruchu jednostek pływających.

Czernicki spełnia ponadto funkcję okrętu wsparcia logistycznego, zaopatrującego inne jednostki w paliwo, wodę czy żywność. Biało-czerwoną banderę podniósł 1 września 2001 roku a już w kolejnych dwóch latach służby, działając w składzie międzynarodowych sił morskich w rejonie Zatoki Perskiej, wziął udział w operacjach „Enduring Freedom” oraz „Iraqi Freedom”.

Flagę NATO po raz pierwszy podniósł w 2010 roku, kiedy został jednostką dowodzenia Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej Grupa 1.

Przez dwanaście miesięcy zespołem kierował wówczas oficer polskiej Marynarki Wojennej, a przez kolejne sześć, kiedy dowodzenie objął holenderski oficer i holendersko-belgijski sztab Czernicki pozostał jednostką flagową tego zespołu. Wtedy też jego załoga wykonywała zadania na Morzu Śródziemnym, między innymi uczestnicząc w operacji antyterrorystycznej sojuszu pod kryptonimem Active Endeavour.

Trzy lata później, w 2013 roku, ORP Czernicki po raz drugi został jednostką flagową tego zespołu a na jego czele ponownie stanął polski oficer. W 2017 roku ORP Czernicki został pierwszym polskim okrętem skierowanym do służby w Stałym Zespole Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 2.

8. Flota Obrony Wybrzeża