Nowa wystawa + otwarcie Muzeum Historii Szczecina MNS.
Już od najbliższego wtorku, 28 czerwca 2022 roku, dostępne dla publiczności będą wystawy w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina.
Oprócz wystaw stałych prezentujących burzliwe losy miasta od czasów najdawniejszych do współczesności, będzie można także oglądać nową ekspozycję czasową „Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka” (wernisaż 28.06 o godzinie 18.00).
Godziny otwarcia Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina:
poniedziałek: nieczynne
wtorek, środa, czwartek, sobota: 10.00–18.00
piątek, niedziela: 10.00–16.00
(w soboty – wstęp wolny)
Wystawy stałe:
Najstarsze karty z dziejów Szczecina
Historia i kultura Szczecina w czasach szwedzkich i pruskich
Hans Stettiner i Jan Szczeciński. Życie codzienne w Szczecinie w XX wieku
Gabinet biedermeieru
Eugen Dekkert – muzealne atelier
Wystawa czasowe:
Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka
Ekspozycja plenerowa (plac przed wejściem do gmachu):
Rzeźba „Wielki łuk” Bernharda Heiligera
Wymyślając miasta na nowo
Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka
miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina
- Księcia Mściwoja II 8
czas trwania: 29.06–2.10.2022
wernisaż: 28 czerwca 2022 (wtorek), godzina 18.00
kurator: dr Anna Lew-Machniak
organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
partner: Szczeciński oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich Archiwum Państwowe w Szczecinie
Wraz z końcem drugiej wojny światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych podjęto wysiłek organizacyjny, mający na celu gospodarcze i społeczne scalenie ziem dawnych z pozyskanymi terenami wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej.
Zagospodarowanie obszarów poniemieckich utrudnione było jednak przez brak wykwalifikowanej siły roboczej, w tym przede wszystkim inteligencji z wykształceniem inżynierskim i ekonomicznym.
Tym bardziej istotną rolę odgrywały osoby podejmujące się trudu adaptacji w obcych, często niezwykle trudnych warunkach, tworząc podwaliny pod budowę tożsamości nowych mieszkańców regionu.
Jedną z nich była Helena Kurcyusz (1914–1999), polska architektka urbanistka, malarka, a także animatorka kultury w powojennym Szczecinie.
Była absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, w czasie drugiej wojny światowej brała udział w obronie Warszawy, a następnie działała w konspiracji – Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej.
W 1942 r. została aresztowana i przewieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku, skąd w 1944 r. przetransportowano ją do Ravensbrück, a następnie Neubrandenburga, gdzie doczekała wyzwolenia.
Po zakończeniu wojny osiedliła się w Szczecinie i podjęła pracę jako współorganizatorka służby budowlanej na terenie miasta, działała w komisji ds. nazw ulic miasta, a także przeprowadzała inwentaryzację ocalałych zabytków Szczecina (m.in. odkryła sarkofagi książęce na Zamku Książąt Pomorskich).
W lipcu 1946 r. Kurcyuszowa została powołana na stanowisko Głównego Urbanisty Województwa Szczecińskiego, które piastowała do 1960 r.
W późniejszym okresie pracowała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Była również współorganizatorką Wydziału Architektury w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie.
W pracy zawodowej współtworzyła uproszczone plany zagospodarowania przestrzennego miast ówczesnego województwa szczecińskiego, a także była autorką szeregu projektów planów miejscowych.
Poza pracą aktywnie działała w szczecińskim oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) oraz Towarzystwa Urbanistów Polskich (TUP).
Helena Kurcyusz, należąc do nielicznego grona osób mających duży wpływ na urbanistyczny kształt Szczecina i wielu innych miejscowości na Pomorzu Zachodnim, jednocześnie odegrała ogromną rolę kulturotwórczą, angażując się w życie kulturalne i artystyczne regionu, inicjując m. in. powstanie Klubu „13 Muz”.
Prowadziła przy tym aktywną działalność społeczną, należała do Sekcji Strzelectwa Klubu Sportowego „Ogniwo”, Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Obozów Koncentracyjnych, jak również Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki.
Posiadała ponadto ogromny talent malarski, uwidaczniający się w licznych akwarelach o szerokiej tematyce: od widoków krajobrazowych, zieleni i architektury po portret i miniaturę.
Była także autorką wielu wierszy i wspomnień z okresu okupacji oraz z pierwszych lat pobytu w Szczecinie.
Choć od śmierci Heleny Kurcyuszowej upłynęło blisko ponad dwadzieścia lat, to w pamięci wielu szczecinian nadal stanowi ona jedną z wyjątkowych kobiet, które zapisały się nie tylko w historii lokalnej, lecz także ogólnopolskiej.
W trudnej rzeczywistości powojennej, dzięki silnej osobowości i ogromnej determinacji, jako jedna z nielicznych wówczas osób potrafiła w pełni wykorzystać swoje kompetencje zawodowe.
Nie sposób przy tym nie docenić jej wkładu w organizację oraz rozwój szczecińskiej architektury i urbanistyki, których obecny stan z całą pewnością nie mógłby być tak znaczący, gdyby nie jej poświęcenie i zaangażowanie.
PROGRAM IMPREZ TOWARZYSZĄCYCH
Cykl wykładów
2 LIPCA 2022, GODZ. 12.00
Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz – architektka i urbanistka – spacer kuratorski
dr Anna Lew-Machniak
30 LIPCA 2022, GODZ. 12.00
Helena Kurcyusz – dama Szczecina. Historia rodziny
Małgorzata Peszko
20 SIERPNIA 2022, GODZ. 12.00
Obozowe doświadczenia Heleny Kurcyusz
dr Anna Lew-Machniak
10 WRZEŚNIA, GODZ. 12.00
Architektura i urbanistyka Pomorza Zachodniego. Rzecz o Helenie Kurcyusz
Małgorzata Peszko
Działania edukacyjne:
Kilka wspomnień o Helenie Kurcyuszowej – quiz do wystawy
Z Heleną Kurcyusz Ku Słońcu. Akwarelowy Szczecin – warsztaty plastyczne dla dzieci
Szczecinianie znani i nieznani – Helena Kurcyusz – lekcja muzealna:
Drzewo genealogiczne mojej rodziny. Wspomnienie o więzionych w niemieckich obozach zagłady – konkurs literacko-plastyczny dla rodzin lub dorosłych.
#1
Helena Kurcyusz (1914–1999) – pierwsza architektka urbanistka w polskim Szczecinie, lata 40. XX w., ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
#2
Helena Kurcyusz, ok. 1951, ze zbiorów Michała Niemirowicza-Szczytta
#3
Helena Kurcyusz malująca akwarelę w górach, 2. poł. XX w., ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
#4
Helena Kurcyusz, 2. poł. XX w., ze zbiorów Michała Niemirowicza-Szczytta
#5
Helena Kurcyusz (1914–1999), Cisza leśna, olej, płótno, 2. poł. XX w., ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, fot. Grzegorz Solecki
#6
Helena Kurcyusz (1914–1999), Willa przy ul. Wyspiańskiego w Szczecinie, karton, akwarela, lata 80. XX w., ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, fot. G. Solecki
Daniel Źródlewski
rzecznik prasowy
Muzeum Narodowe w Szczecinie