Nowa wystawa czasowa: POSTBELLUM. O CZYM NIE MÓWIĄ ZWYCIĘZCY?
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina ulica Księcia Mściwoja II 8 (Ratusz Staromiejski)
12 września –2 grudnia 2018
[wernisaż: 11 września, wtorek, godzina 17.00]
Kuratorzy: Anna Lew-Machniak, Aleksandra Wilgocka
Współpraca kuratorska: Małgorzata Machałek, Ewa Kimak
Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Szczecinie
Partnerzy: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, organizator Międzynarodowego Festiwalu Filmowego WATCH DOCS. Prawa Człowieka w Filmie
Artyści: Käthe Kollwitz, Rene Beeh, Toma Rosandić, Willy Geiger, Max Kühn, Jan Paweł Mazurkiewicz, Marian Tomaszewski, Władysław Hasior, Andrzej Żywicki.
Po ponad 120 latach niewoli, rusyfikacji i germanizacji, 11 listopada 1918 r. na mapie świata ponownie pojawiła się wolna Polska. Z całą pewnością nie byłoby to możliwe, gdyby nie pierwsza wojna światowa, która doprowadziła do upadku trzech europejskich mocarstw.
Dziś obchodzimy tę rocznicę przede wszystkim jako narodowe święto, w „wielkiej wojnie” najczęściej dostrzegając jedynie jej moment finalny, czyli zwycięstwo, spełniające sen o niepodległej Polsce.
Upolitycznione hasło rocznicy odzyskania niepodległości zaciera bardziej egzystencjalny, ludzki wymiar tego konfliktu. Nie dostrzega się ogromu zniszczenia i śmierci, towarzyszących pierwszej w historii „wojnie totalnej”.
Zginęło wówczas około 10 milionów ludzi, a blisko 20 milionów zostało okaleczonych. Romantyczne państwowe propagandy o „wojnie, która położy kres wojnom”, z czasem brutalnie zweryfikowała rzeczywistość i osobiste doświadczenia jej uczestników.
Pierwsza wojna światowa zmieniła nie tylko wcześniejsze systemy polityczne, społeczne czy gospodarcze, ale „zwichrowała sposób myślenia i zachowania całego pokolenia”. Doświadczenia zarówno zwycięzców, jak i przegranych, naznaczające resztę ich życia, nie ominęły nowego pokolenia, dwadzieścia lat później ponownie stającego się świadkiem ogromnego konfliktu.
Na wystawie „Postbellum. O czym nie mówią zwycięzcy?” prezentowane są dzieła poruszające temat konfliktów pierwszej połowy XX wieku. Konfrontują one ze sobą przede wszystkim spojrzenia dwóch, historycznie wrogich sobie, społeczeństw.
Są dokumentem odsłaniającym ciemną twarz frontu, pomnikiem żalu po poległych, pejzażem zniszczonego miasta, prowokacją ukazującą degradację cywilizacji obarczonej piętnem wojny. Jednak w oczach artystów obraz wojny jest niezależny od narodowości, a jej skutki jednostki widzą zupełnie inaczej niż rzucający kośćmi polityczni decydenci.
Ekspozycji towarzyszy program wydarzeń przygotowany we współpracy ze szczecińskim oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Helsińską Fundacją Praw Człowieka (organizatora festiwalu „WATCH DOCS.
Prawa Człowieka w Filmie”) i dzięki życzliwości autorów i producentów prezentowanych filmów dokumentalnych oraz zaangażowaniu szczecińskich naukowców, jak również młodych niezależnych artystów.
Program wydarzeń towarzyszących
12 września 2018 (środa), godz. 17.00
Krwawiąca granica – rzecz o dawnej granicy polsko-niemieckiej
dr Anna Lew-Machniak
20 września 2018 (czwartek), godz. 18.00
Projekcja filmu Aleppo. Notatki z ciemności (Polska 2014, reż. Wojciech Szumowski, Michał Przedlacki, prod. Studio Szumowski)
Komentarz do filmu: dr Faud Jomma
25 września 2018 (wtorek), godz. 17.00
Monument dla wojownika czy pacyfistyczny symbol śmierci? Europejskie pomniki Wielkiej Wojny
dr Szymon Kubiak
4 października 2018 (czwartek), godz. 17.00
Atomowi żołnierze wolności. Co pozostało po radzieckich magazynach głowic jądrowych w Polsce?
dr Grzegorz Kiarszys
Projekcja filmu Rodnik (Polska 2014, reż. Marcin Sauter, prod. Fundacja Bydgoska Kronika Filmowa)
16 października 2018 (wtorek), godz. 17.00
Cmentarze ofiar komunizmu. Wyniki badań ekshumacyjnych z aresztu śledczego w Białymstoku
dr hab. Iwona Teul
Projekcja filmu Fala (Belgia, Francja 2012, reż. Katrien Vermeire i Sarah Vanagt, prod. Balthasar)
26 października 2018 (piątek), godz. 12.00 i 14.00
Oblicza wojny – warsztaty dla uczniów szkół ponadpodstawowych (zapisy: malgorzata.machalek@usz.edu.pl)
dr hab. Małgorzata Machałek (Polskie Towarzystwo Historyczne, Uniwersytet Szczeciński)
13 listopada 2018 (wtorek), godz. 18.00
Projekcja filmu Czeczenia. Wojna bez śladu (Francja 2015, reż. Manon Loizeau, prod. Magneto Press)
Komentarz do filmu: dr Barbara Patlewicz
20 listopada 2018 (wtorek), godz. 17.00
Od pracy sezonowej do pracy przymusowej – Pomorze Zachodnie w okresie dwóch wojen światowych
dr Tomasz Ślepowroński
29 listopada 2018 (czwartek), godz. 17.00
Powstanie wielkopolskie – niezwykła insurekcja
dr hab. Małgorzata Machałek
30 listopada 2018 (piątek), godz. 18.00
Postbellum Elvin Mazur – projekcja audiowizualna
Invented Landscape Dąbrowski/Mańko – koncert
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny
Daniel Źródlewski rzecznik prasowy
Muzeum Narodowe w Szczecinie