Wystawa czasowa: Zdzisław Beksiński – opowieść cieniem.
Od 10 listopada do 17 grudnia 2017 roku zapraszamy na wystawę Zdzisław Beksiński – opowieść cieniem prezentowaną w gmachu Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej przy ul. Staromłyńskiej 1.
Oprócz obrazów z kolekcji Muzeum Historycznego w Sanoku oraz dzieła ze zbiorów MNS, do 24 listopada (piątek) prezentowana będzie wirtualna galeria obrazów Beksińskiego – dzięki grafice 3D i okularom VR – można będzie zanurzyć się w jej metafizyczne przestrzenie (Uwaga! Pokaz osobno biletowany – 10 zł/os.).
Prace, które można będzie zobaczyć w Szczecinie, wróciły niedawno z ekspozycji w Polish Museum of America w Chicago – Zdzisław Beksiński: A Tale Told by Shadows – pierwszego oficjalnego pokazu dzieł tego artysty w Ameryce.
Zdzisław Beksiński (1929 Sanok – 2005 Warszawa) jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych artystów polskich. Znane jest przede wszystkim jego malarstwo – metafizyczne pejzaże, fantastyczna architektura, figuratywne przedstawienia zdeformowanych postaci; nadrealne wizje z pogranicza jawy i snu.
Beksiński ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej (1952), chociaż marzył o studiach reżyserskich. Wyuczony zawód szybko porzucił, decydując się poświęcić sztuce. Rysował, rzeźbił i eksperymentował z fotografią, która stała się dla niego substytutem działań reżysera i operatora.
W 1958 zapisał się do Związku Polskich Artystów Fotografików. Jego prace eksponowane na ogólnopolskich wystawach fotografii artystycznej wyróżniały się surrealistyczno-ekspresjonistycznym charakterem, nowymi, interesującymi środkami formalnymi, zdobyły uznanie krytyków i publiczności. Uważa się go za prekursora body-artu i sztuki fotomedialnej.
Beksińskiemu zaczęły jednak doskwierać ograniczenia medialne fotografii, niemożność ingerencji w otrzymany pozytywowy obraz dlatego zaczął malować.
Beksiński szybko stał się jednym z najciekawszych malarzy polskich. W 1959 wziął udział w prestiżowej III Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Zachęcie w Warszawie.
Rok później jego abstrakcyjne reliefy biorące udział w ekspozycji zorganizowanej przy okazji międzynarodowego kongresu krytyków sztuki AICA w Krakowie (1960) zwróciły uwagę ówczesnego dyrektora Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku. Zaproponował Beksińskiemu stypendium w USA, z którego artysta nie skorzystał. W Sanoku kontynuował swoje twórcze poszukiwania.
Oprócz doskonalenia technik malarskich, próbował sił w technice heliotypii na materiale fotograficznym; rzeźbił w gipsie i metalu, powrócił do grafiki i rysunku.
Przełomowe dla kariery artystycznej Beksińskiego były wystawy zorganizowane przez Janusza Boguckiego w Warszawie. Sukces artystyczny jego prac – przedstawiających głównie pejzażowe oraz figuralne kompozycje i zaliczanych do „okresu fantastycznego” – przełożył się na sukces finansowy.
Od 1972 roku Beksiński zaczął utrzymywać się tylko z malarstwa. W 1976 roku przeprowadził się z rodziną do Warszawy. Osiem lat później podpisał kontrakt z marszandem Piotrem Dmochowskim, który próbował promować jego twórczość na Zachodzie.
Od lat 80. Beksiński odchodził od malowania w stylu, jaki przyniósł mu rozgłos – figury coraz częściej zastępowały wizyjne pejzaże; pojedyncze postaci umieszczone na nieokreślonym tle. Obrazy stały się syntetyczne i bardziej malarskie – artysta skupiał się raczej na środkach artystycznych, formie i materii malarskiej niż na treści obrazu.
W latach 90. Beksiński wrócił do rysunku i eksperymentował wykorzystując kserokopiarkę do powielania i przetwarzania swoich dzieł. Jednak dopiero komputer umożliwił mu dowolne przetwarzanie osiągniętego już efektu bez ryzyka zniszczenia go. Grafiki komputerowe Beksińskiego powstawały wyłącznie z przetwarzania zdjęć; nie wprowadzał do nich własnych rysunków.
„Fenomen twórczości Beksińskiego związany jest przede wszystkim z unaocznieniem, «zmaterializowaniem» w technikach artystycznych «obrazów podświadomości», które są zapewne symbolami wewnętrznych doświadczeń artysty, a w dużym stopniu symbolami stanów duchowych współczesnego człowieka.
Groza śmierci, rozpadu, zniszczenia, samotności jest tu nieustannie obecna. Czy sztuka Zdzisława Beksińskiego prowadzi nas ku rozpaczy czy też działa na zasadzie catharsis, i czy światło, które nieustannie odnajdujemy w jego sztuce, daje choć odrobinę nadziei – pozostanie zawsze osobistą refleksją każdego z widzów”. (Wiesław Banach, Wprowadzenie, w: Zdzisław Beksiński, red. Joanna Kułakowska, Olszanica 1999, s. 17.)
Wystawę Zdzisław Beksiński – opowieść cieniem / Zdzisław Beksiński – A Tale Told by Shadows w Polskim Muzeum w Ameryce (Polish Museum of America) w Chicago (9.06–5.09.2017) oraz w Muzeum Narodowym w Szczecinie (10.11–17.12.2017) zrealizowano w ramach projektu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”.
Zdzisław Beksiński, bez tytułu, 1982, akryl na płycie pilśniowej, 74 x 87 cm; kolekcja Muzeum Narodowego w Szczecinie
Zdzisław Beksiński – opowieść cieniem
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej, ul. Staromłyńska 1
Wystawa czynna od 10.11.2017 do 17.12.2017
Beksiński VR / wirtualna ekspozycja obrazów – od 10. do 24.11.2017 (pokaz osobno biletowany – 10 zł/os.)
godziny otwarcia:
wtorek, środa, czwartek, sobota: 10.00–18.00
piątek, niedziela: 10.00–16.00
poniedziałek: nieczynne
kurator: Marlena Chybowska-Butler
organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
współorganizatorzy: Muzeum Historyczne w Sanoku, Polish Museum of America, Chicago
Źródło: Muzeum Narodowe w Szczecinie