U-booty typu VII – Triumf i klęska

U-booty typu VII – Triumf i klęska.

U-booty typu VII Typ VIIC/42

Kolejnym ulepszeniem projektu VIIC była koncepcja okrętu VIIC/42. Uwzględniała ona cztery podstawowe wymagania stawiane przez dowództwo Marynarki Wojennej (dalej OKM) i sztab Dönitza, a których nie udało się osiągnąć na typie VIIC/41. Były to zwiększony zasięg, prędkość, głębokości oraz ilości przewożonych torped.

W czerwcu 1942 r. stocznia Germaniawerft przedstawiła pierwszy projekt okrętów VIIC/42 o długości 68,73 m, szerokości 6,46 m oraz średnicy kadłuba sztywnego 4,9 m. Według tego projektu przyjęto pierwsze zamówienie na 12 okrętów o numerach od U 1069 do U 1080 w tejże stoczni w dniu 16 lipca 1942 r. Pierwszy okręt serii VIIC/42 miał zostać ukończony 1 sierpnia 1944 r. W tym okresie OKM nie było jeszcze ostatecznie zdecydowane co do projektu stoczni Germaniawerft.

W dniu 15 sierpnia 1942 r. OKM przedstawiło własny projekt okrętu VIIC/42B o długości 73,4 m i szerokości 6,92 m. Koncepcja ta została odrzucona z uwagi na problemy natury technicznej stoczni.

10 listopada 1942 r. ostatecznie zdecydowano o wymiarach nowych okrętów. Ich długość miała wynosić 68,73 m oraz szerokość 6,9 m. Ostatecznie wiosną 1943 r. ogłoszono końcową wersję o nazwie VIIC/42. Różnił się on od wcześniejszego typu VIIC grubością kadłuba sztywnego wynoszącą 28 mm (21,5 mm dla VIIC/41), szerokością liczącą 6,9 m (6,20 m dla VIIC i VIIC/41), szerokością kadłuba sztywnego 5 m (4,7 m dla VIIC/41) oraz długością 68,7 m (67,2 m dla VIIC/41).

Wyliczeniowe zanurzenie maks. miało wynosić około 500 m. Zastosowanie nowych silników wysokoprężnych firmy MAN typu M6V 40/46 dawało razem moc 4400 KM i prędkość maks. 18,6 w (o 0,9 w większą niż na typie VIIC/41). Zwiększenie wymiarów kadłuba wpłynęło na ilość przewożonego paliwa i znacznemu zwiększeniu zasięgu do 12600 Mm przy 10 w (8500 Mm przy 10 w dla VIIC i VIIC/41). Zwiększono także ilość przewożonych torped do 16 sztuk.

Okręty miały otrzymać udoskonalone chrapy, dodatkowe 3 sprężarki powietrza celem szybszego napełniania zbiorników balastowych, lepsze i wydajniejsze pompy, system ogrzewania i wentylacji przedziałów, lodówki na żywność, opancerzony kiosk i wiele innych udogodnień dla załogi. Standardowym wyposażeniem radiolokacyjnym miał być rozbudowany system aktywnych i pasywnych urządzeń radarowych. Hydrolokacją zajmować się miały urządzenia GHG-Balkon oraz KDB. Uzbrojenie plot. miało być typowe dla okrętów typu VIIC/41 umieszczone na Turm IV.

Pierwsze (ponowne) zamówienie 6 okrętów typu VIIC/42 (U 699 – U 700 i U 2001 – U 2004) złożono 17 kwietnia 1942 r. w stoczni Howaldtswerke w Hamburgu. 22 lutego 1943 r. ponownie zamówiono 30 okrętów typu VIIC/42 w czterech stoczniach. 4 marca 1943 r. przyznano zamówienia na stal dla przedsiębiorstw. Produkcję elementów kadłuba sztywnego, tzw. Schuß, zlecono firmom Thyssen z Mülheim (Schuß I, II, IX, X i zbiorniki balastowe), Carl Spaeter z Hamburga (Schuß III, IV, pokład główny, mostek i fundamenty pod Diesle), J.Gollnow & Sohn ze Szczecina (Schuß V), Dortmunder Union / Krupp Stahlbau (Schuß VI), Krupp-Druckenmüller z Berlina (Schuß VII), Eggers & Co. z Hamburga (Schuß VIII), Ottenser Eisenwerke AG (elementy dziobu i rufy) oraz J.J. Sietas (kiosk).

Łącznie zamówiono 174 okręty typu VIIC/42.

Planowane oddanie pierwszych czterech przewidziano na wrzesień 1944 r. Budowę jednakże wstrzymano 6 listopada 1943 r. (zgodnie z decyzją wydaną 30 września 1943 r.) na rzecz budowy okrętów typu XXI. Zlecenia ostatecznie anulowano 22 lipca 1944 r. Żaden z okrętów VIIC/42 nie został zwodowany. Prawdopodobnie położono stępkę na kilku okrętach budowanych m.in. w stoczni Danziger Werft w Gdańsku.

U 1058

Kapitulacja 10 maja 1945 r. w Loch Eriboll. Zdobycz wojenna. Rejs z Loch Eriboll do Loch Alsh (11-11 maja 1945 r.). Rejs z Loch Alsh do Lisahally (13-14 maja 1945 r.). Przekształcony na okręt testowy HMS N 23. Przekazany 5 listopada 1945 r. ZSRR. Rejs z Lisahally, przez Kopenhagę do Lipawy (24 listopada – 4 grudnia 1945 r.) w ramach operacji „Cabal”. Od 13 grudnia 1945 r. jako radziecki N 23 we Flocie Bałtyckiej ZSRR. Od 9 czerwca 1949 r. jako S 82. Od 29 grudnia 1955 r. w rezerwie. Od 18 stycznia 1956 r. jako pływająca stacja torpedowa PZS 32. Skreślony z listy floty 25 marca 1958 r. Złomowany.

U 1059

Zatopiony 19 marca 1944 r. b.g. ameryk. 2 samolotów Avenger i Wildcat (Grupa Lotnicza VC-6) z lotniskowca esk. USS Block Island na środk. Atlantyku, 750 Mm na płd. zach. od przyl. Verde na Wyspach Zielonego Przylądka (13ş10’N / 33ş44’W, EH 7323). 47 zabitych,8 uratowanych. U 1059 wyruszył na swój ostatni patrol 12 lutego 1944 r. z Bergen.

U 1060

Zatopiony 27 października 1944 r. na Morzu Norweskim na płd. od Brönnöysund (65ş24’N / 11ş59,5’E, AF 6278) po wcześniejszych uszkodzeniach przez rakiety i art. samolotów Firefly (1771 Dywizjon FAA) z lotniskowca HMS Implacable oraz 2 bryt. samolotów Halifax D i T (502 Dywizjon RAF) i 2 czeskich Liberator H i Y (311 Dywizjon RAF / czeski). 12 zabitych, 43 uratowanych. U 1060 wyruszył na swój ostatni patrol 26 października 1944 r. z Bodö.

U 1061

Uszkodzony 27 października 1944 r. przez samoloty w rejonie Bergen. Od 1 listopada 1944 r. jako jednostka szkolna w 5 flotylli. Koniec wojny w Bergen (4 maja 1945 r. powrócił z ostatniego patrolu). Zdobycz wojenna. Rejs z Bergen do Scapa Flow (30 maja – 1 czerwca 1945 r.). Rejs ze Scapa Flow do Loch Ryan (2-4 czerwca 1945 r.). Zatopiony 1 grudnia 1945 r. (godz. 09.00) art. niszczycieli ORP Piorun i HMS Onslaught podczas operacji „Deadlight” (56ş10’N / 10ş05’W, AM 5139). U 1062

Zatopiony 30 września 1944 r. b.g. niszczyciela esk. USS Fessenden na środk. Atlantyku na płd. zach. od przyl. Verden (11ş36’N / 34ş44’W, EH 7582). Cała załoga zginęła (55 ludzi). U 1062 powracał z rejsu zaopatrzeniowego z Penang (wyruszył 15 lipca 1944 r.) do Niemiec.

Losy Ubootów niukończonych:

U 1011

Nieukończony. Uszkodzony 25 lipca 1943 r. bombą ameryk. samolotów (8.USAAF) na pochylni nr III stoczni Blohm&Voss w Hamburgu. Prowizorycznie wodowany w marcu 1944 r. Naprawę i dalszą budowę wstrzymano w marcu 1944 r. Budowa ostatecznie anulowana 22 lipca 1944 r. Zdobycz bryt. 3 maja 1945 r. Złomowany.

U 1012

Nieukończony. Uszkodzony 25 lipca 1943 r. bombą ameryk. samolotów (8.USAAF) na pochylni nr III stoczni Blohm&Voss w Hamburgu. Prowizorycznie wodowany w marcu 1944 r. Naprawę i dalszą budowę wstrzymano w marcu 1944 r. Budowa ostatecznie anulowana 22 lipca 1944 r. Zdobycz bryt. 3 maja 1945 r. Złomowany.

Tekst: Przemysław Federowicz za zgodą autora.

Fot: Internet